Trong các biến chứng của bệnh đái tháo đường thì tai biến mạch máu não là một biến chứng hiểm nguy, doạ đe tới tính mệnh của người bệnh.

Giúp người bệnh kiểm soát bệnh và phòng ngừa những tai biến có thể xảy ra, chúng tôi xin mời độc giả tham khảo bài viết về vấn đề này của GS.TS. Trần Đức Thọ, chủ tịch Hội Nội tiết – đái dỡ đường Việt Nam.

Xem thêm:




vì sao bệnh nhân đái túa đường có nguy cơ tai biến mạch máu não

Tai biến huyết quản não (TBMMN) là sự rối loàn tuần hoàn não dưới dạng cấp tính, bệnh hình thành bỗng nhiên ngột trong vài giây hoặc có thể xuất hiện nhanh trong vài giờ với các triệu chứng như: đau đầu dữ dội, nôn, bi tráng nôn, liệt chi, mất tiếng nói, mất phản xạ, xuất huyết não… Người bệnh có thể bị tử trận nhanh chóng nếu không được cấp cứu kịp thời,

nếu qua khỏi thì cũng giảm tuổi thọ nghiêm trọng và suy giảm nhiều tính năng của thân thể, thậm chí tàn phế truất. Đối với bệnh nhân ĐTĐ, nhiều trường hợp tử chiến vì nhồi máu não, khác lạ là nhồi máu ổ khuyết.

Tăng áp huyết (THA) là mô tả thường gặp ở bệnh nhân ĐTĐ. THA kinh diễn là căn nguyên hàng đầu dẫn tới TBMMN. Tỷ lệ THA ở bệnh nhân ĐTĐ cao gấp 1,5 – 3 lần so với nhóm không bị ĐTĐ. Đối với ĐTĐ týp 1, THA xảy ra sau nhiều năm. Đối với bệnh nhân ĐTĐ týp 2, THA là vấn đề thường gặp gỡ, sẽ nghiêm trọng hơn về huyết áp nếu người bệnh có biến chứng ở thận.

ĐTĐ khiến cho quá trình xơ vữa động mạch diễn ra nhanh hơn ở người thông thường, do vậy hiện tượng những cục huyết khối xuất hiện trong lòng động mạch hay các mảng xơ vữa làm bít tắc lòng động mạch là duyên do khiến cho máu, ôxy không đến nuôi dưỡng được vùng huyết quản đó cung ứng. Đây không chỉ là lý vì dẫn đến tắc huyết quản não, phình vỡ vạc huyết mạch não mà còn gây ra đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim…

hồ hết các bệnh nhân ĐTĐ thường bị nhiễm rối loạn mỡ máu, có lượng cholesterol trong máu vượt quá bản lĩnh cho phép, nhất là cholesterol bất lợi khiến cho quá trình xơ vữa động mạch càng trở nên trầm trọng hơn, nguy cơ TBMMN càng cao. Điều quan trọng là các yếu tố này thường hình thành đồng thời ở bệnh nhân ĐTĐ, do vậy nguy cơ tai biến là rất có thể nếu không được kiểm soát và điều trị bệnh đúng mực.



Tắc mạch gây nhồi máu não

Làm thế nào để xác định bệnh và kiểm soát biến chứng TBMMN

Dựa trên các yếu tố nguy cơ như thừa cân, béo tốt, có cuộc sống tĩnh tại, ít vận động, hút thuốc lá, gia đình có người bị ĐTĐ, thiếu nữ sinh con lớn hơn 4kg… cần phải có đánh giá đường huyết để xác định sớm bệnh. Khi đã có những diễn đạt bệnh như sút cân nhanh lẹ, khát nước nhiều, ăn nhiều, tiểu nhiều, mỏi mệt, rụng tóc, rối loàn kinh nguyệt, chóng mặt, mất ngủ… cần phải đi khám bệnh ngay. Tại các cơ sở y tế, thầy thuốc sẽ tiến hành đo nồng độ glucose huyết tương tình cờ hoặc nồng độ glucose huyết tương lúc đói. Kết quả này được khẳng định lại bằng xét nghiệm lần thứ 2.

Xác định TBMMN dựa trên những biểu thị lâm sàng của bệnh và trên hình ảnh chụp CT não có tổn thương hoặc nhồi máu ổ khuyết. Cũng cần phần biệt bệnh nhân TBMMN não bởi các căn nguyên khác như u não, bệnh van tim, bệnh máu, bởi sử dụng thuốc chống đông, giải phẫu tạo hình, quái gở huyết quản não…

Kiểm soát ĐTĐ và phòng ngừa TBMMN

Tất cả các bệnh nhân ĐTĐ đều phải được theo dõi nghiêm ngặt đường huyết, chỉ số đông máu, chỉ số cholesterol, triglycerid, huyết áp. Cụ thể: glucose lúc đói nhỏ hơn hoặc bằng 7mmol/lit (<126mg/dl); glucose huyết sau ăn nhỏ hơn hoặc bằng 10,0mmol/l; HbA1C <6,2%; Cholesterol toàn phần nhỏ dại hơn hoặc bằng 4,5mmol/l; triglycerid <1,5mmol/l; LDL- C < 2,5mmol/l.

Để không những chỉ số này không bị tăng vọt hay giảm quá mức, người bệnh cần tuân thủ nguyên tắc điều trị của bác sĩ. Khăng khăng các bệnh nhân này cần ăn nhạt, hạn chế ăn đồ ngọt, ăn ít mỡ, không dùng phủ tạng động vật, không hút thuốc lá, hạn chế tối đa dùng các chất kích thích khác như rượu bia, cà phê… Nên có chế độ dinh dưỡng giàu vitamin và chất xơ, đặc biệt là ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi. Ngoài ra cần thường xuyên tập dượt thể thao như đi bộ, kiểm soát cân nặng.

Kiểm soát THA chống phù não có thể bằng glycerol (không được sử dụng manital, uống aspegic 50mg mỗi ngày). Tuy nhiên dùng các thuốc này phải bởi vì thầy thuốc chuyên khoa chỉ định. Các trường hợp có miêu tả TBMMN cần phải đi cấp cứu kịp thời, hạn chế tử vong và tàn phế cho người bệnh.